4. Christus de (Be)Middelaar (Mediator)

Sluit eigenlijk aan bij de hieraan voorafgaande studie-keer. Kan daar ook wel bij genomen worden. Maar aangezien die studie al zeer gevuld is, is dat, als er in groepsverband gewerkt wordt, niet verstandig. Daar de nu voor je liggende studie wat minder ‘van stof’ is, kan voor een en ander wat meer tijd genomen worden.

0. InleidingInleiding

   1. 1De vorige keer zijn we geëindigd met het spreken over types of typen, dit is Oudtestamentische personen die in hun persoon of werk afbeeldingen zijn van Christus’ Persoon of werk.

   2. 2We willen daar nog wat op voortborduren.

1. I

   1. 1De Bijbel is er zeer duidelijk over dat vanaf de zondeval zonde en zijn consequenties een doordringend probleem van het menselijk ‘ras’ zijn geworden. Het is een voortdurend thema dat door de Bijbel loopt. Zonde in zijn rebellie tegen God, verdient de dood:

      Rom. 6:23Romeinen 6:21-23²¹ Wat voor vrucht dan had u toen van de dingen waarover u zich nu schaamt? Immers, het einde daarvan is de dood. ²² Maar nu, van de zonde vrijgemaakt en aan God dienstbaar gemaakt, hebt u uw vrucht, die tot heiliging leidt, met als einde eeuwig leven. ²³ Want het loon van de zonde is de dood, maar de genadegave van God is eeuwig leven, door Jezus Christus, onze Heere.
      Jes. 53:6aJesaja 53:6⁶ Wij dwaalden allen als schapen, wij keerden ons ieder naar zijn eigen weg. Maar de HEERE heeft de ongerechtigheid van ons allen op Hem doen neerkomen.
      Jes. 59:2Jesaja 59:2² Maar uw ongerechtigheden maken scheiding tussen u en uw God, uw zonden doen Zijn aangezicht voor u verborgen zijn, zodat Hij u niet hoort.
      Joh. 3:31bJohannes 3:31³¹ Wie van boven komt, is boven allen; wie uit de aarde is, is uit de aarde en spreekt uit de aarde. Wie uit de hemel komt, is boven allen.

   2. 2Wij hebben een Bemiddelaar nodig, een Mediator. We zeggen meestal: Middelaar. Iemand Die God voor ons benadert, Die beide God en mens is en onschuldig is ten aanzien van zonde. De Bijbel zegt: 1Tim. 2:5-61Timotheüs 2:5-6⁵ Want er is één God. Er is ook één Middelaar tussen God en mensen, de mens Christus Jezus. ⁶ Hij heeft Zich gegeven als een losprijs voor allen. Dit is het getuigenis op de door God bestemde tijd..

   3. 3Hoewel er maar één Middelaar in de ware zin van het woord is, zijn er in het OT op ondergeschikte manier toch diverse personen die middelaars-trekken hebben. We denken o.a. aan Mozes. Hij was niet de uiteindelijke Middelaar, maar hij voorafschaduwde Christus’ bemiddeling (middelaarschap).

      Bekijk eens voorbeelden van Mozes’ middelaarschap als afschaduwing van Christus’ middelaar-zijn:

      Dt. 5:23-33Deuteronomium 5:23-35²³ En het gebeurde, toen u die stem vanuit het midden van de duisternis hoorde en de berg van vuur brandde, dat u naar voren kwam, naar mij toe, al uw stamhoofden en uw oudsten. ²⁴ En u zei: Zie, de HEERE, onze God, heeft ons Zijn heerlijkheid en Zijn grootheid laten zien en wij hebben Zijn stem gehoord vanuit het midden van het vuur; vandaag hebben wij gezien dat God met de mens spreekt en dat deze in leven blijft. ²⁵ Maar nu, waarom zouden wij sterven? Want dit grote vuur zou ons verteren; als wij de stem van de HEERE, onze God, nog langer zouden horen, zouden wij sterven.
      ...
      Lees het hoofdstuk verder uit. (vergelijk Hebr. 12:18-24Hebreeën 12:18-24¹⁸ Want u bent niet tot een tastbare berg genaderd, en tot een brandend vuur, tot donkerheid, duisternis en stormwind, ¹⁹ tot bazuingeschal en het geluid van woorden. Zij die dat hoorden, smeekten dat het woord niet meer tot hen gericht zou worden, ²⁰ want zij konden wat hun bevolen werd niet verdragen: zelfs als een dier de berg aanraakt, zal het gestenigd of met een pijl doorschoten worden. ²¹ En wat zij zagen was zo verschrikkelijk, dat Mozes zei: Ik ben zeer bevreesd en sta te beven. ²² Maar u bent genaderd tot de berg Sion en tot de stad van de levende God, tot het hemelse Jeruzalem en tot tienduizendtallen van engelen, ²³ tot een feestelijke vergadering en de gemeente van de eerstgeborenen, die in de hemelen opgeschreven zijn, en tot God, de Rechter over allen, en tot de geesten van de rechtvaardigen, die tot volmaaktheid zijn gekomen, ²⁴ en tot de Middelaar van het nieuwe verbond, Jezus, en tot het bloed van de besprenkeling, dat van betere dingen spreekt dan dat van Abel.).
      Ex. 32:11-13Exodus 32:10-14¹⁰ Nu dan, laat Mij begaan, zodat Mijn toorn tegen hen ontbrandt en Ik hen vernietig. Dan zal Ik ú tot een groot volk maken. ¹¹ Maar Mozes trachtte het aangezicht van de HEERE, zijn God, gunstig te stemmen, en zei: HEERE, waarom zou Uw toorn ontbranden tegen Uw volk, dat U met grote kracht en sterke hand uit het land Egypte geleid hebt? ¹² Waarom zouden de Egyptenaren zeggen: Met kwade bedoelingen heeft Hij hen uitgeleid, om hen in de bergen te doden en hen van de aardbodem te vernietigen? Laat Uw brandende toorn varen, en heb berouw over het kwaad voor Uw volk. ¹³ Denk aan Abraham, aan Izak en aan Israël, Uw dienaren, aan wie U bij Uzelf hebt gezworen en tot hen gesproken hebt: Ik zal uw nageslacht talrijk maken als de sterren aan de hemel, en dit hele land waarover Ik gesproken heb, zal Ik aan uw nageslacht geven, zodat zij het voor eeuwig in erfbezit nemen. ¹⁴ Toen kreeg de HEERE berouw over het kwaad dat Hij gesproken had Zijn volk te zullen aandoen.;   Ex. 32:30-32Exodus 32:30-32³⁰ En het gebeurde de volgende dag dat Mozes tegen het volk zei: Ú hebt een grote zonde begaan, maar nu zal ik naar de HEERE opklimmen. Misschien zal ik verzoening kunnen bewerken voor uw zonde. ³¹ Toen keerde Mozes terug tot de HEERE en zei: Och, dit volk heeft een grote zonde begaan, want zij hebben voor zichzelf een gouden god gemaakt. ³² Nu dan, of U toch hun zonde wilde vergeven! Maar indien niet, schrap mij alstublieft uit Uw boek, dat U geschreven hebt. en Ex. 33:12-16Exodus 33:12-16¹² Toen zei Mozes tegen de HEERE: Zie, U zegt tegen mij: Laat dit volk verdertrekken. U echter, U hebt mij niet laten weten wie U met mij meezendt, terwijl U Zelf gezegd hebt: Ik ken u bij uw naam, en ook: U hebt genade gevonden in Mijn ogen. ¹³ Nu dan, als ik dan genade heb gevonden in Uw ogen, maak mij toch Uw weg bekend. Dan zal ik U kennen, opdat ik genade zal vinden in Uw ogen. En zie aan dat deze natie Uw volk is. ¹⁴ En Hij zei: Moet Mijn aangezicht meegaan om u gerust te stellen? ¹⁵ Toen zei hij tegen Hem: Als Uw aangezicht niet meegaat, laat ons dan van hier niet verdertrekken. ¹⁶ Want hoe moet het anders bekend worden dat ik genade gevonden heb in Uw ogen, ik en Uw volk? Is het niet daardoor dat U met ons meegaat? Daardoor zullen wij, ik en Uw volk, afgezonderd zijn van alle volken die er op de aardbodem zijn..

      Zie ook onderaan een fragment van reformator Benedetto Fontanini *)

   4. 4Omdat (ook) Mozes niet zonder zonden was, kon hij onmogelijk God naderen zonder vergeving, dit is zonder een smetteloze Middelaar voor zichzelf. Mozes kon in Gods tegenwoordigheid komen alleen maar omdat naar Gods plan Christus zou komen en verzoening voor Mozes zou maken. De zegeningen (weldaden, goede dingen) van Christus’ werk werden van tevoren ten goede voor Mozes gerekend.

      Nou, zó Mozes, zó ook alle OT-heiligen. Hoe zouden zij anders gered kunnen worden? God is volkomen heilig en voor hen allen is dat een vereiste. Volkomen heiligheid wordt hun uit genade omwille van Christus Die komen zou, toegerekend.

   5. 5Dat wil zeggen dat er geen andere weg van redding door heel het OT heen is, evenals in het NT. De Bijbel zegt: Hnd. 4:12Handelingen 4:12¹² En de zaligheid is in geen ander, want er is onder de hemel geen andere Naam onder de mensen gegeven waardoor wij zalig moeten worden..
      
      Alleen Christus kan ons redden. De gevallen van redding in het OT zijn alle van Christus afhankelijk. En in het OT komt redding regelmatig door een (be)middelaar, een persoon of instelling die tussen God en mensen staat. En de ‘kleine’ gevallen van bemiddeling in het OT voorafschaduwen de ‘grote’ Christus. Hoe zou het ook anders kunnen, aangezien er maar één (Be)Middelaar en één weg van redding is, een weg die Jezus’ offerbloed gekost heeft!

   6. 6Dus het zien en begrijpen van de eenheid en samenhang van de Bijbel neemt toe, als we letten op gebeurtenissen waar(in) God redding brengt en gebeurtenissen waar een (be)middelaar tussen God en mens staat. Waarbij het niet alleen om gevallen gaat waar(in) God geestelijk redding brengt die met geestelijke verbondenheid en belofte van eeuwig leven met God te maken heeft, maar ook om zaken van tijdelijke, uiterlijke redding – redding in fysieke vorm dat redding in geestelijke zin voorafbeeldt.

   7. 7En ja, redding heeft niet alleen een geestelijke dimensie. Kijken we niet eveneens uit naar de opstanding van het lichaam (1Kor.15, 1Thess.4) en naar nieuwe hemelen en een nieuwe aarde waar gerechtigheid zal wonen (2Ptr. 3:132Petrus 3:13¹³ Maar wij verwachten, overeenkomstig Zijn belofte, nieuwe hemelen en een nieuwe aarde, waar gerechtigheid woont.)?!

      Persoonlijke redding begint met de vernieuwing van het hart, maar uiteindelijk zal het allesomvattend en kosmisch in omvang zijn. Het OT, als het aandacht schenkt aan fysiek (stoffelijk, materieel, tastbaar) land en fysieke voorspoed en fysieke gezondheid, anticipeert op (bereidt voor, loopt vooruit op) het fysieke (tastbare) van de voorspoed van de gelovige in de nieuwe hemelen en op de nieuwe aarde.

2. II

   1. 1Bij (be)middelaars in het OT moeten we toch wel vooral denken aan: profeten, priesters en koningen. Alle drie de categorieën hebben hun toegespitste taak:

      1. Profeten vertegenwoordigen God bij de mensen, ze geven bij God vandaan Zijn Woord aan hen door.

      2. Priesters vertegenwoordigen het volk bij God, hun belangrijkste werk is de offerdienst.

      3. Koningen brengen Gods leiding (regering, heerschappij) tot uitvoer over het volk.

   2. 2Dit functioneerde natuurlijk alleen als deze drie elkaar in hun werk aanvullende ‘ambtsdragers’ zich aan God onderwierpen en hun werk naar behoren deden…

   3. 3Duidelijk moet zijn dat Christus de definitieve, de ware Profeet, Koning en Priester is Die alle drie de taken op een definitieve, afdoende manier vervult. We lezen: Hebr.1:1-3Hebreeën 1:1-3¹ Nadat God voorheen vele malen en op vele wijzen tot de vaderen gesproken had door de profeten, heeft Hij in deze laatste dagen tot ons gesproken door de Zoon, ² Die Hij Erfgenaam gemaakt heeft van alles, door Wie Hij ook de wereld gemaakt heeft. ³ Hij, Die de afstraling van Gods heerlijkheid is en de afdruk van Zijn zelfstandigheid, Die alle dingen draagt door Zijn krachtig woord, heeft, nadat Hij de reiniging van onze zonden door Zichzelf tot stand had gebracht, Zich gezet aan de rechterhand van de Majesteit in de hoogste hemelen..
      Hoe mooi zien we in deze Schriftplaats die drie taken van onze Heiland-Middelaar naar voren komen!

   4. 4Tenslotte kunnen we nog zeggen dat bemiddeling niet alleen door mensen (bemiddelende personen) plaatsvindt, maar ook door instellingen (bemiddelende instituties):

      1. De verbondstructuur (verbonden) speelt een bemiddelende rol in het brengen van Gods Woord naar het volk.

      2. De tempel brengt Gods tegenwoordigheid naar het volk.

      3. De dierenoffers brengen Gods vergeving naar het volk.

   5. 5Bij het Bijbellezen is het goed op de manieren te letten waarop God Zijn Woord en Zijn tegenwoordigheid bij de mensen brengt door middelen (means) die Hij instelt. Al deze middelen vervullen een soort van bemiddelende (mediatorial) rol. En omdat er maar één ware Middelaar is, is het duidelijk dat ze allemaal naar de Heere Jezus Christus wijzen.

*) uit RD 12 februari 2016; gewijzigd op 16 november 2020 – Benedetto Fontanini, reformator te Mantua – een fragment uit ‘De weldaad van Christus’ (1543):