Meditatie – Novi Sad (Servië), 8 mei 2025

Gods soevereiniteit en de menselijke verantwoordelijkheid…
… in combinatie met bewogenheid en gebed

Nog een (misschien beetje pittige) meditatie naar aanleiding van een hoofdstuk uit het waardevolle boek van John Piper: ‘30 redenen waarom ik van de apostel Paulus houd’ . Vanuit hoofdstuk 25: de apostel Paulus belijdt de soevereiniteit van God, in het bijzonder ten aanzien van de redding van mensen. Tegelijk evenwel heeft hij verdriet over (nog) niet-geredden.

Nou, de apostel omarmt de soevereiniteit van God die over alle dingen en gebeurtenissen gaat (van a tot z), alsmede over de levens van alle mensen. Gods soevereiniteit houdt in dat God doet overeenkomstig Zijn wil (welbehagen) *) . Dat is niet beangstigend, want God is goed.
Verder: Hij kán Zijn wil ook uitvoeren want Hij is almachtig. Gods soevereiniteit gaat overigens bepaald niet ten koste van onze verantwoordelijkheid.
Oké, de apostel getuigt van deze soevereiniteit van God, maar niet moet worden vergeten dat hij, zoals boven gezegd, tegelijk vol mededogen is met hen die dreigen verloren te gaan.

Wat bij veel gelovigen wel eens uit balans kan zijn, gaat dus bij de apostel samen op.
Ga alvast bij jezelf na hoe dat bij jou is…

Gods soevereiniteit

Lees even Rom. 9:15-18Romeinen 9:15-18¹⁵ Want Hij zegt tegen Mozes: Ik zal Mij ontfermen over wie Ik Mij ontferm en zal barmhartig zijn voor wie Ik barmhartig ben. ¹⁶ Zo hangt het dan niet af van hem die wil, ook niet van hem die hardloopt, maar van God Die Zich ontfermt. ¹⁷ Want de Schrift zegt tegen de farao: Juist hiertoe heb Ik u verwekt: dat Ik in u Mijn kracht bewijzen zou, en dat Mijn Naam verkondigd zou worden op de hele aarde. ¹⁸ Dus Hij ontfermt Zich over wie Hij wil, en Hij verhardt wie Hij wil.. Daar beschrijft de apostel de absolute soevereiniteit van God, die volledig boven de wil van de mens staat. Vers 15 luidt: ‘(…) Hij (God) zegt tegen Mozes: Ik zal Mij ontfermen over wie Ik Mij ontferm en zal barmhartig zijn voor wie Ik barmhartig ben,’ citerend uit Exodus 33Exodus 33:18-19¹⁸ Toen zei Mozes: Toon mij toch Uw heerlijkheid! ¹⁹ Maar Hij zei: Ík zal al Mijn goedheid bij u voorbij laten komen, en in uw aanwezigheid zal Ik de Naam van de HEERE uitroepen, maar Ik zal genadig zijn voor wie Ik genadig zal zijn, en Ik zal Mij ontfermen over wie Ik Mij ontfermen zal.. En vers 18: ‘Dus Hij ontfermt Zich over wie Hij wil, en Hij verhardt wie Hij wil’. Vergelijk Rom. 11:36Romeinen 11:36Want uit Hem en door Hem en tot Hem zijn alle dingen. Hem zij de heerlijkheid, tot in eeuwigheid. Amen. en Ef. 1:11Efeze 1:11¹¹ In Hem zijn wij ook een erfdeel geworden, wij, die daartoe voorbestemd waren, naar het voornemen van Hem Die alle dingen werkt overeenkomstig de raad van Zijn wil, ¹² opdat wij tot lof van Zijn heerlijkheid zouden zijn, wij, die al eerder onze hoop op Christus gevestigd hadden..

Dit is niet vreemd als we bedenken dat de apostel aangeeft dat wij allemaal (ja ook jij en ik!) geestelijk dood zijn in onze zonden. Onze enige hoop is dat de enig-ware God in ons licht en leven schept. Lees maar eens 2 Kor. 4:62 Korinthe 4:6Want God, Die gezegd heeft dat het licht uit de duisternis zou schijnen, is ook Degene Die in onze harten geschenen heeft tot verlichting met de kennis van de heerlijkheid van God in het aangezicht van Jezus Christus.; en Ef. 2:1vvEfeze 2:1-7¹Ook u t Hij met Hem levend gemaakt, u die dood was door de overtredingen en de zonden, ²waarin u voorheen gewandeld hebt, overeenkomstig de leefwijze van deze wereld, overeenkomstig de wil van de aanvoerder van de macht in de lucht, van de geest die nu werkzaam is in de kinderen van de ongehoorzaamheid, ³onder wie ook wij allen voorheen verkeerden, in de begeerten van ons vlees, door de wil van het vlees en de gedachten te doen; en wij waren van nature kinderen des toorns, evenals de anderen. ⁴Maar God, Die rijk is in barmhartigheid, heeft ons door Zijn grote liefde, waarmee Hij ons liefgehad heeft, ⁵ook toen wij dood waren door de overtredingen, met Christus levend gemaakt – uit genade bent u zalig geworden – ⁶en heeft ons met Hem opgewekt en met Hem in de hemelse gewesten gezet in Christus Jezus, ⁷opdat Hij in de komende eeuwen de allesovertreffende rijkdom van Zijn genade zou bewijzen, door de goedertierenheid over ons in Christus Jezus..

Ja, onze bekering gaat door middel van het horen van Gods Woord, Rom. 10:17Romeinen 10:17Zo is dan het geloof uit het gehoor en het gehoor door het Woord van God.; en ja, God gebruikt mensen om Zijn Evangelie-boodschap te verspreiden. Maar bepalend is Gods soevereine genade. Daarom kan de apostel zeggen: ‘Ik heb geplant, Apollos heeft begoten, maar God heeft laten groeien,’ 1 Kor. 3:61 Korinthe 3:6Ik heb geplant, Apollos heeft begoten, maar God heeft laten groeien..

Voor sommige mensen lijkt dit maar onheilspellend, Gods soevereiniteit… De apostel ziet dat heel anders. Hij kan bouwen op de soevereine genade van God, waardoor de geraffineerdste zondaar aan zichzelf ontdekt kan worden en kan worden behouden.

Bewogenheid en gebed

Maar, nog eens, dit loopt bij hem samen op met zijn diepe smart voor zondaars in geestelijk doodsgevaar.

We zien dit speciaal met betrekking tot zijn Joodse broeders (naar het vlees, vergelijk Rom. 2:28,29Romeinen 2:28,29²⁸Want niet híj is Jood die het in het openbaar is, en niet dát is besnijdenis die in het openbaar in het vlees plaatsvindt, ²⁹ maar híj is Jood die het in het verborgene is, en dát is besnijdenis, die van het hart is, naar de geest, niet naar de letter. Zijn lof is niet uit mensen maar uit God.). Lees maar eens op hoe diep dat bij de apostel gaat, Rom. 9:1-3Romeinen 9:1-3¹Ik spreek de waarheid in Christus, ik lieg niet en mijn geweten getuigt mee door de Heilige Geest, ²dat het een grote bron van droefheid voor mij is, en een voortdurende smart voor mijn hart. ³Want ik zou zelf wel wensen vervloekt te zijn, weg van Christus, ten gunste van mijn broeders, mijn verwanten wat het vlees betreft..

En niet alleen was er droefheid en smart in Paulus’ hart, maar het brengt hem ook tot gebed. Gods soevereiniteit maakt ons niet passief, maar motiveert tot getuigen van het Evangelie van Jezus Christus en niet minder tot gebed. De soevereine God kan de grootste zondaar redden. De apostel past dit zelf toe ten aanzien van ook zijn genoemde volksgenoten, Rom. 10:1Romeinen 10:1-2¹Broeders, de oprechte wens van mijn hart en mijn gebed tot God voor Israël is gericht op hun zaligheid. ²Want ik getuig van hen dat zij ijver voor God hebben, maar niet met het juiste inzicht..

‘k Moet zelf nog denken over hoe dat praktisch gaat:

Nou in 1 Tim. 2:11 Timotheus 2:1-5¹Ik roep er dan vóór alles toe op dat smekingen, gebeden, voorbeden en dankzeggingen gedaan worden voor alle mensen, ²voor koningen en allen die hooggeplaatst zijn, opdat wij een rustig en stil leven zullen leiden, in alle godsvrucht en waardigheid. ³Want dat is goed en welgevallig in de ogen van God, onze Zaligmaker, ⁴Die wil dat alle mensen zalig worden en tot kennis van de waarheid komen. ⁵Want er is één God. Er is ook één Middelaar tussen God en mensen, de mens Christus Jezus. roept de apostel op tot gebed, en wel voor ‘alle mensen’. Niet gebed op deze manier: ‘Heere bekeer alle mensen in Nederland of in Servië’. Ik weet niet of zo’n algemeen gebed naar Gods wil is. Nee, maar serieus verlangend, gelovig gebed (Markus 11:24Markus 11:24Daarom zeg Ik u: alles wat u biddend begeert, geloof dat u het ontvangen zult, en het zal u ten deel vallen.) voor alle mensen die God op je weg brengt (je naasten), wie dan ook maar.

Het specifieke in het gebed in vers 2 slaan we even over, maar in vers 3 gaat het verder en benoemt dat het gebed voor ‘alle mensen’ God plezier doet. En er staat bij God toegevoegd: onze Zaligmaker, oftewel: onze Redder. Dus God vindt vooral het gebed dat we bidden voor mensen voor hun redding belangrijk. Want lezen we in vers 4 dat God ‘wil dat alle mensen’, dat zijn dus alle mensen die God op je weg brengt, ‘zalig worden.’

Hoe gaat dat geestelijk-praktisch in z’n werk? Nou, de soevereine God brengt in Zijn uitverkiezende liefde mensen die Hij wil op je weg en legt ze als het ware op je hart om er voor te bidden. Vervolgens doe je dat, naar Markus 11:24: serieus verlangend bidden, vers 24 eerste deel, gelovend dat je het ontvangen zult, vers 24 midden. En het zal je ten deel vallen lezen we in vers 24 slotgedeelte.

Dus: jij weet niet wie God wel of niet uitverkoren heeft. Maar Hij brengt mensen op je weg en jij bidt voor hen. En wellicht kun jij ook het evangelie met ze delen, of een andere gelovige die het kan doen, ook daar kun je voor bidden. En zo mag je hoop hebben, christelijke hoop, ik bedoel: je mag er op vertrouwen, dat die persoon vroeg of laat (misschien ben jij dan al gestorven), door God in het hart gewerkt, tot geloof komt!

Een bewogen God

En de apostel heeft zijn bewogenheid natuurlijk niet van een ‘vreemde’. De soevereine God is namelijk een bewogen God. Terecht zegt John Piper dat hij (en vul je eigen naam maar in) zonder Zijn ontferming totaal verloren zou zijn. Piper wijst op wat je als het ware een refrein in de Bijbel kunt noemen, namelijk dat God te midden van het oordeel aan Zijn genade denkt, Hab. 3:2Habakuk 3:2HEERE, toen ik Uw tijding hoorde,
heb ik gevreesd.
HEERE, Uw werk, behoud het in het leven in het midden van de jaren,
maak het bekend in het midden van de jaren.
Denk in Uw toorn aan ontferming!.

In Psalm 78 kunnen we lezen: ‘Maar Hij was barmhartig en verzoende de ongerechtigheid, liever St.V.: Hij, barmhartig zijnde, verzoende de ongerechtigheid, Hij richtte hen niet te gronde, maar wendde dikwijls Zijn toorn af, en wekte Zijn volle grimmigheid niet op,’ Psalm 78:38. Let op: God is barmhartig en dat brengt Hem tot verzoening van de ongerechtigheid. En dan wordt er al vooruit gekeken naar de verzoening van de Messias: Jezus Christus. In Hem komt alles samen: Gods soevereiniteit en mededogen en Zijn gerechtigheid en genade.

Toegepast op ons persoonlijk:

Zijn we even verwonderd als de apostel Paulus over Gods soevereiniteit, waardoor er voor iemand zaligheid mogelijk is? En zijn we als hij even bewogen voor zondaren die dreigen verloren te gaan? Bidden we voor hun zielen en laten we ons door God gebruiken als instrumenten van heil?

Laten we er maar gebeds-werk van maken!

Met broedergroet

Pier Meindertsma

*)  Een wat grondiger definitie die ik graag even leen van Jonathan Edwards (Puriteinse predikant, 1703-1758), over wie ook Piper enthousiast is) omschrijft het zó: De soevereiniteit van God is het absolute, onafhankelijke recht, dat Hij heeft om over al Zijn schepselen te beschikken naar Zijn welbehagen.

P.S. Het is niet nodig dat we alles kunnen verklaren wat in de meditatie naar voren komt. Maar Piper eindigt zijn 25e hoofdstuk met:

Mijn vraag: hoe is dat bij ons?