Meditatie – Pasen – Hristos vaskrse, Vaistinu vaskrse
Meditatie – Novi Sad (Servië), 14 april 2025
Pasen – Hristos vaskrse, Vaistinu vaskrse.
Versteende uitdrukkingen in Servië
én getuigenis.
‘De Heere is waarlijk opgestaan!’ – niet verkeerd om zo komende zondag dit blijde gebeuren elkaar als het ware toe te belijden. Immers: Jezus’ volbrachte werk aan het kruis voor onze zonden, bekroond met Zijn heerlijke opstanding! Het is daarentegen een koude douche als zo’n paasgroet een versteende uitdrukking wordt. Maar kunnen we er iets positiefs aan vastknopen als getuigenis?
In onze jongste nieuwsbrief – onder: ‘Wat in Servië anders is’ – memoreert mijn vrouw aan iets dergelijks in Servië. Mensen zijn hier alleszins godsdienstig, maar veel is slechts traditie en ook nog vaak buiten-bijbels.
Laten we het bij Pasen houden: op die dag wordt vrij algemeen elkaar toegesproken:
met als antwoord: Vaistinu vaskrse: Hij is echt opgestaan.
Benieuwd naar de uitspraak van ‘Hristos vaskrse’?
Dat klinkt je toch als muziek in de oren, maar is helaas vaak slechts een gestolde frase….
Versteende christelijke uitdrukkingen kennen we in Nederland ook. Bijvoorbeeld het spontaan zeggen van ‘Halleluja’ bij spectaculaire gebeurtenissen. Helaas, het is niet echt. ik bedoel: niet echt gemeend. Geen serieuze oproep tot lof aan de de HEERE (Jahwe), wat de uitdrukking ‘Halleluja’ betekent.
Merken we zulke zaken (nog) op? De Bijbel spreekt toch over het niet ijdel gebruiken van Zijn Naam, is dat niet één van de Tien Geboden?!
En toch: in je leven met God kan Hij je soms ideeën aan de hand doen zó te reageren zodat we er een getuigenis aan vast kunt knopen. Lees daarbij nog even de boodschap uit bovenstaande tekst: .
Hvala Bogu
Oké, een ander Nederlands voorbeeld: als iemand voor een ongeluk gespaard wordt, hoor je zeggen: God zij dank! Het is echter een algemene uitdrukking geworden zonder een echte inhoud. Men is dankbaar, maar het is een lege dankbaarheid, het heeft geen adres, men wil niet echt God de dank geven.
Dezelfde uitdrukking kennen we in Servië ook, verwoord met: Hvala Bogu (dank aan God). En wat een verrassing: de frase werd zelfs behandeld door ‘teacher Boko’ (hij heet trouwens eigenlijk: Borko) waar we vaak ‘s ochtends bij de koffie een lesje Servisch van mee pakken. Ja, ‘hvala Bogu’ kwam aan de orde, maar met de uitleg dat dit geen echte betekenis had, maar gewoon een manier van zeggen was, ‘just a phrase’.
Hristos se rodi / Hristos vaskrse
Een andere keer luisterden we naar zijn les over ‘Christmas vocabulair and other holidays’. Ja, ook de Servische uitdrukking ‘Hristos se rodi’, Christus is geboren, kwam ter sprake, wat mensen als een soort groet tegen elkaar zeggen op het kerstfeest, met het er aangekoppeld antwoord: ‘Vaistinu se rodi’, Hij is in waarheid [waarlijk, echt] geboren, vergelijk .
En wat men zegt inderdaad met Paasfeest: ‘Hristos vaskrse’, zie boven, met de bijbehorende reactie: ‘Vaistinu vaskrse’, vergelijk .
Maar opnieuw zegt teacher Bo(r)ko in Engelstalige uitleg: ‘Don’t take it literally. Maybe the origin of the expression. But it is just in the context of ‘Merry Christmas’. En zo legt hij ook de Paas-groet uit: it is just in the context of wishing happy easter.
Reactie
Nu is het zo dat teacher Bo(r)ko op zijn lessen de mogelijkheid tot reageren geeft. En ja, we kregen op ons hart daar gebruik van te maken.
Eerst m.b.t. ‘Hvala Bogu’ *) :
Can we make this religious remark? You use, and it is used in common, ‘Hvala Bogu’ as just a phrase, not religious. But we think it is better to skip doing so, because one of the Ten Commands of God says: don’t use the name of God in vain, uzalud.’
En later m.b.t. de Kerst- en Paasgroet:
He fulfilled His mission on the cross. And although in Serbian the phrases are used as traditional, petrified expression, why should we not take it literally again as the centre of the gospel for everyone who believes?’
Hvala Bogu in de gevulde betekenis, dat Hij ons de gelegenheid wilde aanreiken, ons op het hart wilde geven, te reageren en te getuigen! Wat een mogelijkheid, méér: wat een voorrecht!
Beide keren re-reageerde Borko trouwens heel positief op onze geplaatste reacties (dat kan ook wel eens anders…):
De eerste keer:
‘Thank you! I agree, we should not use it in vain. But when someone is healthy again, we do sincerely thank God for that person’s health.’
En de tweede keer:
‘Yes, we definitely use these phrases to honor and remember the birth and the resurrection of Christ. I’m glad you’ve been studying Serbian. I hope it’s been going well.’
En wilt U ons allen leiden en laten zien hoe in gegeven omstandigheden wel of niet, en hoe en wat, te reageren tot eer van U en tot heil van de naaste.
En helpt U ons ook te incasseren als iemand eens niet zo leuk op ons reageert…’.
Met broedergroet,
Uw Pier Meindertsma
*) Ik laat het maar in het Engels staan, wel zo authentiek. Indien nodig er vast wel een kennis die het wil vertalen. Is dan tegelijk ook een getuigenis aan die persoon…!
